ბირთვული მედიცინა
Acibadem Healthcare Group-ის ბირთვული მედიცინის დეპარტამენტის სამუშაო მდგომარეობს დიაგნოსტირებისა და დაავადების მკურნალობის მიზნით მცირე რაოდენობით რადიოაქტიური ნივთიერებების გამოყენებასა და სხეულში მათი მოძრაობის მონიტორინგში.
გამოსახულების მისაღებად გაშუქებას რადიოლოგიაში ანატომიური დეტალების შესასწავლად, ბირთვულ მედიცინაში კი დიაგნოსტირების მიზნით ორგანოთა ფუნქციონირების შესასწავლად იყენებენ.
დიაგნოსტირება და მკურნალობა ბირთვული მედიცინის დეპარტამენტში
Acibadem Healthcare Group-ის ბირთვული მედიცინის დეპარტამენტში გამოსახულების მისაღებად გაშუქება შემდეგ შემთხვევებში ტარდება: ინფექციები, ანთებები, კარდიოვასკულარული სისტემის დარღვევები, ძვლოვანი სისტემა, ფარისებრი ჯირკვალი, პარაფარისებრი ჯირკვალი, შარდასასქესო სისტემა, პულმონარული სისტემა, ცენტრალური ნერვული სისტემა, სიმსივნეები და ინტრაოპერაციული სენტინელური კვანძის ბიოფსიის პროცედურა.
ბირთვული მედიცინის დეპარტამენტში ლეიკოციტებზე ტარდება ასევე მთლიანი სხეულის სცინტიგრაფია.
რას წარმოადგენს Pet CT სკანირება?
პოზიტრონული გამოსხივების ტომოგრაფიული (PET) სკანირება ბირთვულ მედიცინაში მოქმედი გამოსახულების მიღების მეთოდია, რომელის მეშვეობითაც შესაძლებელია სიმსივნის, გულის დაავადებებისა და თავის ტვინის დარღვევების ადრეული ნიშნების აღმოჩენა.
PET-ი, წარმოადგენს რა ბირთვული მედიცინის პროცედურას, აღჭურვილია სპეციალური კამერითა და კომპიუტერით. ბირთვულ მედიცინაში გამოსახულება მიიღება „რადიოტრასერების“ საშუალებით რომლებიც გამოკვლევის მიზნით გამოიყენება და შეიცავს რადიოაქტიური ნივთიერების მცირე რაოდენობას, რომელიც კონცენტრირდება სიმსივნური და ანთებითი პროცესების მქონე არეალებში. რადიოტრასერები, მახასიათებლების შესაბამისად ერთამანეთს ერწყმიან და სხეულში არსებული პროტეინისაკენ მიემართებიან, რაც ექიმს სხვა ტიპის გამოსახულებებთან შედარებით გაცილებით უფრო ადრე აძლევს დაავადების დაფიქსირების საშუალებას.
როგორც წესი ტრასერი ინტრავენური ინექციის ფორმით შეიყვანება, თუმცა მისი დალევა ან ინჰალაციის ფორმით მიღებაც შესაძლებელია, რაც დამოკიდებულია გამოსაკვლევი დაავადების სტადიაზე. რადიო ტრასერები გამოსაკვლევ არეალში აკუმულირდება, სპეციალური კამერა კი რადიო ტრასერიდან მომდინარე გამა გამოსხივებას აფიქსირებს. კამერისა და კომპიუტერის საშუალებით იქნება სურათები, რომელთა მეშვეობითაც ინფორმაციას მოლეკულურ დონეზე ვიღებთ.
უახლესი ტექნოლოგიის გამოყენებით, PET-ი უჯრედოვან დონეზე არსებულ ცვლილებებს აფიქსირებს და სხვა გამოკველვებთან შედარებით გაცილებით უფრო ადრე გამოვლენს დაავადებას.
PET CT სკანირება სხეულის სტრუქტურისა და ორგანოების დეტალურ სამგანზომილებიან გამოსახულებას იძლევა. გამოსახულება გარკვევით და სრულად აჩვენებს სხეულის გამოკვლეულ ნაწილს, ჯანსაღ და ანომალიურ ადგილებს და წარმოაჩენს რამდენად გამართულად ფუნქციონირებს გაშუქებული ორგანოები ან ქსოვილები.
სკანირების შემდგომში დახვეწის მიზნით, ხშირ შემთხვევაში PET-ი CT სკანირებასთან ერთად გამოიყენება. აღნიშნულ პროცედურას PET CT სკანირება ეწოდება.
რაში გამოიყენება PET CT-ი?
PET CT სკანირება სხეულის შიგნით არსებულ სრუქტურებთან ერთად ასევე აჩვენებს რამდენად კარგად მუშაობს სხეულის ზოგიერთი ნაწილი.
PET CT სკანერი გვეხმარება ჯანმრთელობის ისეთი პრობლემების იდენტიფიცირებაში, როგორიცაა სიმსივნე, გულის დაავადებები და თავის ტვინის დარღვევები. აღნიშნული აპარატის მეშვეობით მიღებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით ექიმი დაავადების დიაგნოსტირებას, მისი მიმდინარეობის მონიტორინგს ან მკურნალობას ახდენს.
PET CT სკანირება ძირითადად სიმსივნური დაავადებების დიაგნოსტირებისას გამოიყენება. PET CT სკანირებისას სიმსივნური უჯრედები ჯანსაღ უჯრედებთან შედარებით უფრო მკვეთრად ჩანს, რაც მათი მომატებული მეტაბოლური მაჩვენებლითაა განპირობებული. PET CT სკანირება გამოსადეგია არამხოლოდ სიმსივნის აღმოსაჩენად, არამედ იგი გამოიყენება ასევე სხეულში არსებული სიმსივნის მეტასტაზების არსებობის დასადგენად და მკურნალობაზე ორგანიზმის რეაგირების გასარკვევადაც. იგი გვეხმარება სპეციალისტების მიერ რეკომენდებული სამკურნალო დანიშნულების ეფექტიანობის შეფასებაში და საჭიროების შემთხვევაში გვთავაზობს დანიშნულებაში შესატან ცვლილებებს. PET CT სკანერს ასევე შეუძლია ამოიცნოს მკურნალობის შემდეგ განვითარებული რეციდივი და მდგომარეობის პროგნოზირება.
PET CT სკანირება გამოიყენება ასევე ისეთი ოპერაციების დროს, როგორიცაა კორონარული ატრერიის შუნტირება ან ეპილეფსიის შემთხვევაში ჩატარებული თავის ტვინის ქირურგიული ოპერაცია.
PET CT სკანირებისას შესაძლებელია ქსოვილის მეტაბოლიზმისა და სიცოცხლისუნარიანობის შეფასება. იგი გამოიყენება ასევე თავის ტვინის ნორმალური ფუნქციონირების ისეთი დარღვევის აღმოსაჩენად, როგორიცაა მაგალითად დემენცია.
განსხვავდება CT და PET CT სკანირება?
კომპიუტერული ტომოგრაფიული (CT) სკანირება რენტგენის სხივებს, ხოლო PET სკანერი კი რადიოაქტიურ ტრასერებს იყენებს, რათა უჯრედოვან დონეზე ორგანოს ფუნქციონირების დანახვა იყოს შესაძლებელი. ცნობილია, რომ დაავადებები, როგორც წესი უჯრედოვან დონეზე იწყება. ამგვარად, პოტენციური დაავადების აღმოჩენა ყველაზე ადრეულ ეტაპზეა შესაძლებელი. CT სკანირება და MRI-ები კი გამოსახულებას უჯრედოვან დონეზე ვერ იღებენ.
CT-ი სხეულის ორგანოებისა და ქსოვილების დეტალურ სურათს იძლევა, PET CT სკანერი კი ორგანოებსა და ქსოვილებში მიმდინარე ანომალიურ აქტივობას სხვა გამოკვლევებთან შედარებით უფრო ზუსტად გვაჩვენებს. აღნიშნული ანომალიური აქტივობების აღმოჩენა ამ უკანასკნელი აპარატით ბევრად უფრო ადრეულ ეტაპზეა შესაძლებელი ვიდრე ეს გაშუქების სხვა მეთოდებით მიიღწევა. PET-ი და CT-ი სკანირების ერთობლივი გამოკვლევა, 3D გამოსახულების მეშვეობით, უფრო ზუსტი დიაგნოსტირების საშუალებას გვაძლევს. აღნიშნული უპირატესობის გამო კი PET CT-ი სკანერი გამოიყენება იმ ქსოვილის ან ორგანოს მდგომარეობის დასადგენად, რომელშიც შესაძლოა სიმსივნე განვითარდეს.
PET CT სკანირების მეშვეობით შესაძებელია სიმსივნური ქსოვილის აღმოჩენა და დაავადების სტადიის განსაზღვრა. გარდა ამისა, მკურნალობის შედეგიანობის შეფასების მიზნით დაკვირვების, დიაგნოსტირებისა და მკურნალობის პროცესში ექიმი განსაზღვრავს შესაბამის ადგილს ბიოფსიისათვის. აპარატი გვეხმარება აღმოვაჩინოთ მკურნალობის შემდგომ განვითარებული სიმსივნის რეციდივი, ვაკონტროლოთ სიმსივნის განვითარება და განვსაზღვროთ რადიოთერაპიის საჭიროება.
როგორ უნდა მოვემზადოთ PET-CT სკანირებისთვის?
PET-CT სკანირება ამბულატორიული პროცედურაა, რომლის შემდეგაც პაციენტი სახლში ბრუნდება. PET-CT სკანირების დანიშვნისას აგიხსნიან, თუ რა მოითხოვება თქვენგან. გამოკვლევის საუკეთესო შედეგების მისაღებად კი აღნიშული მითითებები უნდა შეასრულოთ.
ვიზიტის დრო
დროულად გამოცხადდით ვიზიტზე, ვინაიდან რადიოტრასერი, რომელიც სკანირებისას გამოიყენება მხოლოდ ხანმოკლე დროით მოქმედებს. დაგვიანების შემთხვევაში შესაძლოა სკანირების პროცედურის გადადება გახდეს საჭირო.
საკვებისა და სასმელის მიღება
როგორც წესი, სკანირებამდე 6 საათით ადრე უნდა შეწყდეს საკვების მიღება, თუმცა წყლის დალევა დაშვებულია.
მედიკამენტები და თქვენი ჯანმრთელობის ისტორია.
ნებისმიერი რეცეპტული, რეცეპტის გარეშე თუ დანამატის სახით მიღებული მედიკამენტის შესახებ უნდა აცნობოთ ექიმს. მასვე უნდა ჰკითხოთ შეიძლება თუ არა გამოკვლევის დღეს მიიღოთ მუდმივად მისაღებად დანიშნული წამლები. გარდა ამისა, უნდა აცნობოთ ისეთი ქრონიკული დაავადებების შესახებ, როგორიცაა დიაბეტი, რადგანაც მას შესაძლოა გავლენა იქონიოს გამოკვლევის შედეგებზე, რადიოაქტიურმა ტრასერმა კი შესაძლოა ზეგავლენა მოახდინოს სისხლში შაქრის შემცველობაზე. ექიმს ასევე უნდ აცნობოთ ლაქტაციის ან შესაძლო ორსულობის შესახებ. გამოკვლევის შემდგომ 24 საათის განმავლობაში კი რეკომენდებულია თავი შეიკავოთ ძუძუთი კვებისგან, ვინაიდან აღნიშნული ბავშვისათვის საფრთხის შემცველად მიიჩნევა.
ალერგიები
უნდა განაცხადოთ ნებისმიერი წამლის ან საკვების, განსაკუთრებით კი იოდის მიმართ შესაძლო ალერგიული რეაქციის შესახებ.
რისგან უნდა შეიკავოთ თავი
ვიზიტამდე 24 საათით ადრე უნდა შეწყდეს სირბილის, ძუნძულისა და სიმძიმის ზიდვის მსგავსი ინტენსიური ვარჯიში.
კლაუსტროფობიის შემთხვევებში კონსულტაცია გაიარეთ ექიმთან.
როგორ შევარჩიოთ შესაფერისი ტანსაცმელი
პროცედურის განმავლობაში უნდა გეცვათ ფართო, კომფორტული ტანსაცმელი მეტალის ელვა შესაკრავების ან ღილების გარეშე. სკანირებას ხელს უშლის ნებისმიერი ტანსაცმელი და სამკაული, რომელიც მეტალს შეიცავს, ასეთია: ქამარი, საყურეები, პერანგი კნოპებით ან ელვა შესაკრავით, ბუსჰალტერი და სათვალეები. სკანირებისას შესაძლოა გირჩიონ სამედიცინო პერანგის ჩაცმა. ისეთი სამედიცინო მოწყობილობების შესახებ, როგორიცაა კარდიოსტიმულატორები და ხელოვნური მენჯბარძაყის სახსარი ასევე უნდა ეცნობოს ექიმს.
რა ტიპის სიმსივნის დაფიქსირება შეიძლება PET სკანირებით?
სიმსივნის სკრინიგისათვის ყველაზე მეტად PET CT სკანირება გამოიყენება, ვინაიდან იგი უჯრედოვან დონეზე არსებულ ინფორმაციას იძლევა და შეუძლია სიმსივნური უჯრედების აღმოჩენა, რომელთაც ნორმალურ უჯრედებთან შედარებით, უფრო მაღალი მეტაბოლური მაჩვენებელი გააჩნიათ.
PET სკანირება სიმსივნის აღმოსაჩენად გამოიყენება და აჩვენებს მისი გავრცელების არეალს, ასევე რამდენად ეფექტიანია მკურნალობა და ექიმს ეხმარება მკურნალობის შესაფერისი მეთოდის შერჩევასა და სიმსივნის რეციდივის აღმოჩენაში.
PET CT სკანირებით მიღებული გამოსახულებების ინტერპრეტაცია სიზუსტეს მოითხოვს. PET CT სკანირებისას, ზოგჯერ არა სიმსივნური გამოსახულებები შეიძლება შეცდომით სიმსივნურად ჩაითვალოს ან ვერ აღმოვაჩინოთ სიმსივნური უბანი. ზუსტი შედეგების მისაღებად აუცილებელია გამოცდილი გუნდი და ყურადღებიანი სპეციალისტები.
PET-CT სკანირების შედეგად შესაძლებელია თავის ტვინის, სარძევე ჯირკვლის, საშვილოსნოს ყელის, კოლორექტალური, ეზოფაგეალური, თავისა და კისრის, ფილტვის, ლიმფური სისტემის, პანკრეასის, პროსტატის, კანის და ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნეების აღმოჩენა.
Gallium 68 PET CT-ი
Gallium 68 (Ga-68) ბირთვულ მედიცინაში გამოყენებადი აგენტია, რომელიც ბირთვული მედიცინის დეპარტამენტის მიერ პროსტატის სიმსივნისა და ენდოკრინოლოგიური სიმსივნეების (Gallium-PET) გასაშუქებლად გამოიყენება. PET-CT-ი 20 წუთიანი სკანირება იწყება მას შემდეგ რაც პაციენტს ინტრავენურად შეუყვანენ Gallium-68 იზოტოპს და შემდგომი მიღების 60 წუთიანი ფაზა დასრულდება.
როდესაც საქმე ეხება დაავადების სტადიის განსაზღვრას, ასევე პროსტატის კარცინომის მქონე პაციენტებში რეციდივების და მეტასტაზების გამოკვლევას, Ga-68 PSMA PET-CT უფრო უკეთეს შედეგებს იძლევა, ვიდრე PSA, ულტრაბგერა, კომპიუტერული ტომოგრაფია და MRI. პაციენტებში გაზრდილი სომატოსტატინის რეცეპტორების ექსპრესიით, როგორიცაა ნეიროენდოკრინოლოგიური სიმსივნეები, მენინგიომა, ფეოქრომოციტომა და ა.შ. Ga-68 Dotatate PET-CT-ი გაცილებით უფრო ეფექტურია ვიდრე გაშუქების კლასიკური მეთოდები.
Gallium 68 PET CT მაღალეფექტურია პათოლოგიური გათვლისა და დაავადების სტადიის მიხედვით საშულო და მაღალი რისკის პაციენტებში.
Ga-68 PET-CT -ით დადგენილი რეციდივებისა და მეტასტაზების მკურნალობა ეფექტიანია ასევე რადიონუკლიდის -Lu-177-ის (ლუტეციუმი) გამოყენებით. აღნიშნული თერაპიის მეშვეობით შესაძლებელია სიცოცხლის ხანგრძლივობის გაზრდა და ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესება.
მკურნალობა ლუტეციუმ 177-ით
ლუტეციუმ 177-ით მკურნალობის მეთოდი შეიქმნა ნეიროენდოკრინოლოგიური და პროსტატის სიმსივნეების მქონე პაციენტებისათვის, რომლებიც რეზისტენტული არიან ჰორმონალური თერაპიის მიმართ.
მკურნალობის მეთოდი Lu-177 მიემართება უშუალოდ სიმსივნურ ზონას. ლიტერატურაში აღნიშულია, რომ Lu-177პეპტიდური თერაპია ხელს უწყობს სიცოცხლის გახანგრძლივებას, ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებას, სიმპტომების შემცირებას და ბიოქიმიური მარკერების გაუმჯობესებას იმ პაციენტებში, რომელთაც სომატოსტატინის რეცეპტრო-დადებითი ნეიროენდოკრინული სიმსივნეები გააჩნიათ. Lu-177 PSMA მკურნალობის მეთოდი ეფექტიანია კასტრაციის მიმართ რეზისტენტული მეტასტაზური პროსტატის სიმსივნის მქონე პაციენტებშიც, რომელთაც უკვე ჩატარებული აქვთ მკურნალობის მრავალი სხვა კურსი. აღნიშნულ თერაპიას, რომელსაც მაღალი მიმღებლობა გააჩნია, აქვს მართვადი ტოქსიკურობის პროფილიც.
ვინაიდან Lu-177 ქსოვილში 2მმ-ზე ნაკლებზე აღწევს, იგი ნაკლებ ნეფროტოქსიკურია და შესაბამისად პაციენტებში, რომლებსაც ძვლის დიფუზიური მეტასტაზები აქვთ ნაკლებია ძვლის ტვინზე რადიაციული დასხივება.
კვლევებმა აჩვენა, რომ Lu-177 PSMA მკურნალობის მეთოდი პროსტატის სიმსივნის ბოლო სტადიის მქონე პაციენტების უმრავლესობას უმცირებს მეტატაზებით გამოწვეული ტკივილის შეგრძნებას.
PSA-ის შედეგების ინტერპრეტაცია გამოიყენება პროსტატის სიმსივნეზე დაკვირვების ეტაპზე, მკურნალობის შედეგად მისი შემცირების დასაფიქსირებლად. უამრავი კვლევა აჩვენებს, რომ აღნიშნული მეთოდი ახანგრძლივებს სიცოცხლის პერიოდს და აუმჯობესებს პროსტატის სიმსივნის ბოლო სტადიების მქონე პაციენტის ცხოვრების ხარისხს.
ლუტეციუმით მკურნალობა 2-4 თვის ინტერვალში 4-6 ციკლად ტარდება. პაციენტის ინდივიდუალური მდგომარეობის გათვალისწინებით შეიძლება შეიცვალოს ციკლებისა და ციკლს შიდა ინტერვალების რაოდენობა.
იოდის განყოფილება
Acıbadem Healthcare Group-ის ბირთვული მედიცინის დეპარტამენტის იოდის განყოფილებაში რადიოაქტიური იოდის თერაპიას იყენებენ ფარისებრი ჯირკვლის სიმსივნის სამართავად.
განყოფილებაში არსებული პალატები პაციენტთა და პერსონალის უსაფრთხოების მიზნებიდან გამომდინარე ტყვიის ორმაგი ფენითაა დაფარული. მკურნალობის პროცესში პალატების მონიტორინგს ექთანი კამერის საშუალებით ახორციელებს. პაციენტებს საშუალება აქვთ დაურეკონ ექთანს და მიიღონ ინფორმაცია ნებისმიერ საკითხთან დაკავშირებით. ექთანი პაციენტს პალატაში აუცილებელი შემოწმების მიზნით გარკვეული პერიოდულობით მოინახულებს. მთავარი ექიმისა და ექთნის გარდა პაციენტის ოთახში არავინ არ დაიშვება.
